انتظاری طولانی برای شکست – نقد و بررسی The Bureau XCOM Declassified

بررسی The Bureau XCOM Declassified (XCOM) از جهات مختلف شباهت فراوانی به یک تراژدی دارد. تراژدی که روایت داستان مردی امیدوار است. او در ابتدا با امید برای بازگشت به روز های اوج به میان طرفدارانش آمده، ناگهان با عکس العمل منفی آن‌ها روبرو شده و برای مدتی از ازعان عمومی دوری می کند. در همین زمان چندی باری به صورت اتفاقی خود را نشان می دهد اما هنوز هم هیچ کس او را دوست ندارد. در نهایت برادر کوچک تر او تمامی داشته هایش را گرفته و به دوران اوج دیگری را با افتخارات گذشته اش رقم می زند. اینجاست که مرد داستان ما در نهایت تصمیم می گیرد، یکبار برای همیشه تمام توان خود را جمع کرده و برای مبارزه بازگردد. غافل از اینکه نه تنها تمام این تلاش ها در طول سال های گذشته تغییری در دیدگاه مردم به وجود نیاورده بلکه ظاهر جدیدش نتیجه ای بسیار تلخ تر را برای او به همراه دارد. شخصیت اصلی تراژدی ما چیزی جز XCOM نیست که نه در سال 2009 میلادی و نه اکنون نمی تواند طرفداران سری اصلی را راضی کند. عنوانی که با وجود تغییرات فراوان هنوز هم توان رقابت با ساخته جدید Farixis را در اختیار ندارد. او هر چند سعی دارد گذشته خود و خانواده اش را به بهترین شکل ممکن بازگو کند اما در انجام همین کار نیز موفق نیست. بازی که هیچ کس آن را دوست ندارد.

رویای فراموش شده

تغییرات متعدد در بازی تنها به گیم پلی آن خلاصه نشده. اگر به یاد داشته باشید نسخه اصلی که سال ها پیش به صورت اول شخص دنبال می شد،‌ سعی داشت داستانی کاملا متفاوت با عناوین قدیمی را روایت کند. بعد از حضور در خاموشی برای سال های متوالی در نهایت مشخص شد که سازندگان سعی دارند با ایجاد تغییرات مورد نظر XCOM را تبدیل به پیش زمینه ای برای تمامی عناوین سری کنند که در آینده ای نه چندان دور دنبال می شوند. بر خلاف تمام این بازی ها داستان عنوان حاضر روایت گر اولین حمله موجودات فضایی به زمین در دهه 60 میلادی است. در آن زمان که آمریکا تنش های فراوانی را با شوروی سابق تجربه می کرد،‌ ناگهان موجودات فضایی به تمام کره زمین حمله کرده و تعداد زیادی از انسان ها را از بین می برند. اینجاست که ویلیام کارتر به عنوان شخصیت اصلی وارد داستان می شود. کارتر به عنوان یکی از نیروهای با تجربه CIA وظیفه پیدا می کند که بسته ای را به ژانرال فالک برساند. در ادامه طی اتفاقی عجیب بسته باز شده و حمله موجودات فضایی آغاز می شود. دولت آمریکا که Bureau را برای مقابله با شوروی تشکیل داده بود، اکنون از آن برای دفاع در مقابل موجودات فضایی استفاده می کند. اینجاست که کارتر به این سازمان منتقل شده و وظیفه پیدا می کند با از بین بردن اهداف مختلف شرایط را برای خروج فضایی ها آماده کند. هر چند نوع روایت داستان و البته پیچش های ارائه شده از ارزش های این بخش می کاهند اما بایستی به این موضوع توجه کرد که بی شک XCOM یکی از غنی ترین عناوین موجود در سری از لحاظ داستان است. وجود جزییات فراوان در گوشه و کنار بازی و توضیحات ارائه شده طی ماموریت های اصلی و جانبی هر کدام دارای جذابیت های فراوانی است. با این حال داستان سرایی نامناسب از ارزش های اشاره شده کاسته و باعث می شود که حتی در انتهای کار به درستی متوجه نشوید که بخش های مختلف داستان چگونه به یکدیگر ارتباط پیدا کرده و نتیجه نهایی را شکل داده اند. سازندگان بازی اگر از روایت داستانی متفاوتی استفاده کرده بودند مطمئنا در نهایت می توانستند داستانی جالب و البته پیش زمینه ای بسیار مناسب از سری را ارائه کنند که حتی به نسخه قبلی نیز ارتباط پیدا می کند.

پتانسیل از دست رفته

همچون داستان که در کنار نکات مثبت فراوان ضعف های جبران ناشدنی دارد، گیم پلی نیز رویه ای مشابه را پیش گرفته است. بر خلاف اکثر شوتر های سوم شخص امروزی XCOM سعی کرده با دیدگاهی متفاوت از المان های تاکتیکال به شکل مناسبی استفاده کند. همین موضوع بازی را از رده عناوینی همچون Gears of War خارج می کند. شاید شبیه ترین عنوان به XCOM‌ فعلی در کمال تعجب Mass Effect باشد. عنوانی که هر چند در سبک نقش آفرینی قرار می گیرد اما بی شک الگوی مناسبی بوده برای XCOM در زمینه طراحی بخش های اکشن که با یار کمکی همراه شده است. پیش از انتخاب و شروع هر کدام از مراحل بازیباز می تواند دو هم تیمی را از میان تعدادی شخصیت مختلف انتخاب کند. شخصیت هایی که هر کدام کلاس متفاوتی داشته و این فرصت را در اختیار بازیباز قرار می دهند که از قابلیت های آنها در طول گیم پلی استفاده کند. زمانی که بازیباز وارد بخش های خاصی از محیط می شود که مبارزات در آن‌ها پیگیری می شود، دشمن های مختلف با استفاده از امکاناتی که در اختیار دارند سنگر گیری کرده یا به سمت بازیباز حمله می کنند. اینجاست که بازیباز می تواند با استفاده از منوی خاصی هر کدام از قابلیت های مختلف شخصیت های همراه همچون ایجاد سنگر مصنوعی، شلیک کریتیکال، افزایش قدرت تدافعی و… استفاده کند. هر کدام از این قابلیت ها همچون سری بازی های Mass Effect بعد از استفاده وارد حالت Cooldown شده و بعد از چند ثانیه دوباره در اختیار بازیباز قرار می گیرند. در مقابل دشمن ها نیز دارای قابلیت های مخصوص به خود هستند که در دو زمینه تدافعی و تهاجمی تقسیم می شوند. وجود آزادی عمل مناسب در زمینه استفاده از قابلیت های ارائه شده از سوی شخصیت های همراه در کنار تمرکز روی بخش تاکتیکال از جمله نکات مثبت بازی هستند که در دیگر عناوین شوتر سوم شخص امروزی کمتر یافت می شوند. نکته ای که در این قسمت دارای اهمیت بالایی است،‌ یکنواختی و تکراری شدن بازی بعد از مدتی است. استفاده بیش از حد و البته نبود تغییرات لازم در زمینه فرمان دهی به یار های همراه عملا در نیمه دوم بازی تبدیل به فعالیتی خسته کننده می شود. نکته دیگری که از ارزش های این قابلیت می کاهد، ضعف هوش مصنوعی یار های همراه است. به طور کلی شخصیت هایی که بازیباز را در مبارزات یاری می کنند حتی محل و مسیر مناسبی را برای سنگر گیری و حرکت انتخاب نمی کند. همین موضوع در کنار نبود هیچ دستور العمل خاصی برای استفاده خودکار از قابلیت های ثانویه عملا بازی را از یک شوتر تیمی به عنوانی تبدیل می کند که در آن بازیباز تمام طول بازی را به فرمان دهی اختصاص می دهد. بازیباز اگر به این امر توجه نکند در ادامه بایستی مدام یار های همراه خود را به عبارتی Revive کرده و با سیلی از دشمن ها مقابله کند که هر کدام قدرت فراوانی داشته و البته تنوع مناسبی نیز دارند. جالب است که بازی نیز در مسیری قدم برداشته که بازیباز را مجبور به استفاده از سیستم اشاره شده می کند. از پا در آمدن یار های همراه به معنی حذف کامل آن‌ها از بازی است. به همین منظور اگر بازیباز شخصیت خاصی را ارتقا داده و از قابلیت های آن استفاده کند در ادامه با این مسئله روبرو می شود که نمی تواند به راحتی از کنار آن‌ها گذشته و اجازه دهد که هر کدام از آن‌ها در بازی حذف شوند. نکته دیگری که به عنوان ضعف اصلی سیستم ارتقا و استفاده از یار های همراه شناخته می شود این است که به طور کلی مامور هایی که همراه بازیباز هستند سریع تر از دیگران به قدرت های جدید دسترسی پیدا می کنند. همین موضوع عملا انتخاب بازیباز برای شخصیت های همراه را به نمونه هایی محدود می کند که در اکثر ماموریت ها همراه او بوده و بهتر ارتقا پیدا کرده اند.

تاریخ مصرف گذشته

با وجود تمام توضیحات ارائه در رابطه با نکات منفی گیم پلی و البته اشاره به شوتینگ بسیار خوب که یکی از اصلی ترین نکات قوت بازی است، گرافیک مطمئنا بزرگ ترین ضعف بازی است. مدل های ضعیف، بافت های بی کیفیت و نبود بسیاری از افکت ها روز باعث شده تا گرافیک بازی در یک کلام تاریخ مصرف گذشته باشد. حتی انیمیشن های بازی نیز به شدت مصنوعی و البته تکراری هستند. به طور مثال در این زمینه می توان به انیمیشنی اشاره کرد که به زمان بعد از باز شدن درب ها و کنترل محیط به وسیله اسلحه اختصاص می یابد. این انیمیشن نه تنها جذابیت آنچنانی ندارد بلکه در زمان باز شدن بسیاری از درب ها مورد استفاده قرار گرفته است. XCOM حتی در زمینه انیمیشن های صورت و به خصوص دهان نیز حرفی برای گفتن ندارد. همین گرافیک ضعیف در زمان اجرا با مشکل فنی متعددی همچون افت فریم ناگهانی همراه شده و عملا تجربه بصری بازی را نابود می کند. تمامی این موارد طراحی هنری قابل قبول بازی را نیز تحت شعاع خود قرار داده اند. در نهایت شاید موسیقی های مورد استفاده بزرگ ترین نکته مثبت بازی باشد. استفاده به جا از موسیقی های کلاسیک و البته هماهنگ و با حال و هوای بازی جذابیت خاصی به سکانس های اکشن و جستجوی محیط بخشیده است. عنوان حاضر شاید در نگاه اول پتانسیل های فراوانی به خصوص در زمینه داستان داشته باشد، اما استفاده نادرست از پتانسیل موجود باعث شده تا اندک های ارزش های بازی به کلی از بین برود. در ابتدای کار بازی گیم پلی ای مبتنی بر اکشن تاکتیکال را معرفی می کند که در ادامه با استفاده بیش از حد و نادرست از آن عملا ارزش های اولیه را از بین می برد. XCOM یکی از آن نمونه های مناسب و آموزشی برای تولید بازی است که مراحل ساخت آن بیش از حد به طول انجامیده و با ایجاد تغییرات فراوان تبدیل به اثری شده که در بهترین حالت ممکن متوسط است.