سیر تکاملی Grand Theft Auto

گرچه تبدیل Grand Theft Auto از دو بعدی به سه بعدی، تاثیر زیادی در موفقیت این بازی داشت اما سال‌های سال بود که این بازی در بازار جا خوش کرده بود. از عرضه نسخه اول و موفقیت بی پایان و چهار ساله GTA 5، این سری یکی از تاثیرگذار‌ترین اثار صنعت بازی در بیست سال گذشته بوده است که حتی در برخی موارد توانسته بعضی از ویژگی‌های این صنعت را دوباره تعریف کند. به مناسبت بیست ساله شدن این سری در این مطلب پیشرفت‌هایی که در هر بازی این سری صورت گرفته است را معرفی کنیم. از آغاز این سری روی PC و PS1 تا فروش خارق‌العاده GTA 5 این سری همیشه در حال پیشرفت بوده است و همین باعث شده که نام GTA نمادی از صنعت بازی باشد.

Grand Theft Auto

سال عرضه: اکتبر 1997

پلتفرم‌ها: PC، PS1

نسخه اول GTA برای دوست‌داران جدید‌تر این سری کمی کهنه به نظر خواهد رسید. دوربین بالا به پایین با گرافیک نه چندان قوی. گرچه این بازی نیز همچنان روی زندگی تبه‌کارانه و محتویات مخصوص بزرگسالان تمرکز دارد که به نوعی تعریف کننده پایه و اساس این سری است. در آن زمان GTA توانست سبک بازی‌های جهان باز (Open World) را تعریف کند، جایی که اکشن و ماجراجویی تقریبا در همه نقاط بازی وجود داشت و گیمر می‌توانست واقعا آزادی در محیط آن به گشت و گذار پرداخته و لذت ببرد. آزادی عمل در انجام مراحل چیزی است که پایه و اساس این بازی را تا به امروز تشکیل داده است. همچنین در این بازی شهر‌های تخیلی معرفی شدند که تا سال‌ها بعد در این سری استفاده شدند. شهرهایی مثل Liberty City، San Andreas و Vice City.

Grand Theft Auto London 1969

سال عرضه: آپریل 1999

پلتفرم‌ها: PC، PS1

بازی Grand Theft Auto London 1969 در واقع یک بسته الحاقی برای بازی اول بود. این بازی شهری جدید را برای بزرگتر کردن بازی اصلی معرفی کرد و همچنین ماشین‌های جدید و مراحل جدیدی نیز به بازی اضافه شد اما پایه و اساس بازی با تغییرات زیادی مواجه نشد. نکته قابل توجه این است که این بازی اولین بسته الحاقی مجزا بود که برای PS1 عرضه می‌شد.

Grand Theft Auto 2

سال عرضه: سپتامبر و اکتبر 1999 ( نسخه PC یک ماه زودتر از PS1 عرضه شد.)

پلتفرم‌ها: PC، PS1

در حالی که GTA 2 یک انقلاب در این سبک مثل نسخه اول نبود، این نسخه جای پای سری GTA را محکم‌تر از قبل کرد. شاید بزرگترین تغییر در طراحی نسخه دوم، مدل جدید طراحی مراحل بود. به جای اینکه گیمر به انجام یک سری مراحل خطی مجبور باشد می‌توانست از مراحل موجود یکی را به انتخاب خود انجام دهد. این آزادی عمل در نتیجه رفتار Gangهای مختلف با گیمر را در بازی مشخص می‌کردند. همچنین مراحل جانبی به بازی اضافه شدند که آنها نیز به جزئی جدایی ناپذیر از این سری تبدیل شدند. گیمر وقتی مراحل اصلی را انجام نمی‌داد می‌توانست با استفاده از تاکسی، اتوبوس و ماشین‌های پیک پول به دست آورد. همچنین پیشرفت زیادی در طراحی عابرین پیاده صورت گرفته بود. آنها راه می‌رفتند، از وسایل نقلیه عمومی استفاده می‌کردند و اگر خلافکار بودند ماشین‌ها را دزدیده و یا با دیگران دعوا می‌کردند. این بازی در نهایت برای Game Boy Color نیز پورت شد. این بازی در نهایت آخرین نسخه از این سری بود که با دوربین بالا به پایین ساخته شد. گرچه امکان انتخاب دوربین بالا به پایین در نسخه بعدی نیز همچنان وجود داشت.

Grand Theft Auto 3

پلتفرم‌ها: PS2، PC و Xbox

سال عرضه:

• PS2: اکتبر سال 2001
• PC: می 2002
• Xbox اکتبر 2003

در حالی که دو نسخه اول دلیل محکم از ویژگی‌های منحصر به فرد سبک جهان باز بودند، این GTA 3 بود که آغازگر همه چیز به صورت سه بعدی و کاملا قابل درک بود. بر خلاف بازی‌های قبلی گیمر GTA 3 را با دوربین سوم شخص و در محیطی کاملا سه بعدی تجربه می‌کرد. همین تغییر دوربین باعث شده بود تا گیمر بُعدی جدید از این سری را مشاهده کند که می‌توانست به راحتی در محیط آن غرق شود. GTA 3 از محیط جهان باز و آزادی عمل در انتخاب مراحل و انجام آنها همانند بازی قبلی استفاده کرده بود در کنار آن ایجاد هرج و مرج در شهر بسیار آسان و لذت بخش بود. اینبار داستان بازی و روایت آن بسیار بسیار بهتر انجام شده بود. بازیگرانی مثل Michael Madsen، Kyle Maclachlan و Robert Loggia در این بازی صدا پیشگی کردند که باعث شده بود این اثر بسیار طبیعی‌تر جلوه کند. البته شخصیت پردازی شخصیت اصلی بازی چندان خوب نبود. GTA 3 امکان پرواز را برای اولین بار در این سری به نمایش گذاشت. گرچه پرواز کردن در این بازی دقت و البته اعصاب بسیار قوی می‌طلبید. همچنین این بازی اولین اثر در این سری بود که آیتم‌های مخفی برای پیدا کردن در آن وجود داشت. GTA 3 یکی از تاثیرگذارترین بازی‌های زمان خود بود و باعث شد که بازی‌های بسیار زیادی با تقلید مستقیم از آن ساخته شوند.

Grand Theft Auto Vice City

پلتفرم‌ها: PS2، Xbox و PC

سال عرضه:

• PS2: اکتبر 2002
• PC: می 2003
• Xbox: اکتبر 2003

تنها بعد از یک سال از عرضه اولیه GTA 3، اینبار راکستار GTA Vice City را عرضه کرد که بدون شک یکی از محبوب‌ترین بازی‌های این سری است. این بازی تقریبا تمام قابلیت‌های موجود در نسخه سوم را تکمیل کرده و به شیوه بسیار بهتر ارائه کرد. شهر بازی پر از جزئیات بود که شامل مراحل بسیار زیادی می‌شد. ماشین‌ها، موتور سیکلت‌ها و هلیکوپترهای بسیار زیادی در بازی موجود بودند. یکی از بزرگترین پیشرفت‌های Vice City قابلیت خرید کسب و کار و یا ملک توسط گیمر بود. گیمر با اینکار می‌توانست درآمدی خوب داشته باشد و احساس کند تبدیل به قدرتی بزرگ در دنیای بازی شده است. همچنین از لحاظ روایت داستان باز هم شاهد پیشرفت بیشتری بودیم. Vice City اولین باری بود که شخصیت اصلی بازی در آن حرف می‌زد و به نظر یک شخصیت واقعی بود. نام این شخصیت Tommy Vercetti بود که صدا‌گذاری آن نیز توسط Ray Liotta انجام شده بود. Tommy عضو سابق یک گروه خلافکاری سازماندهی شده بود. برای او پاپوش درست شده و او باید سریعا کنترل شهر را به دست می‌گرفت در غیر این صورت توسط دوستان سابق خود به قتل می‌رسید. این بازی با الهام‌گیری مستقیم از فیلم Scarface ساخته شده بود. این بازی یادآورد دهه 1980 بود. موسیقی‌های حاضر در بازی نیز کاری کرده بودند تا گیمر حس کند واقعا در دهه 80 میلادی حضور دارد. این بازی یک سال انحصاری PS2 بود اما در سال 2003 برای PC و Xbox نیز منتشر شد.

Grand Theft Auto San Andreas

پلتفرم‌ها: PS2، PC و Xbox

سال عرضه:

• PS2: اکتبر 2004
• PC و Xbox: ژوئن 2005

سومین و آخرین سری از دنیای سه بعدی و تازه GTA. این بازی با توجه به تجربیات به دست آمده از دو بازی قبلی ساخته شده بود اما این بار راکستار محیط و بازه زمانی بسیار خاصی را برای GTA San Andreas در نظر گرفته بود. محیط کلی بازی در واقع سه شهر کاملا مجزا بود که با استفاده از راه‌های بین شهری به یکدگیر متصل بودند. دنیای San Andreas بسیار بسیار بزرگتر از چیزی بود که تا به آن روز راکستار در بازی‌های قبلی خود طراحی کرده بود. در حالی که GTA 3 و Vice City امکان گشت و گذار در یک شهر را به گیمر می‌دادند حالا سه شهر با الهام‌گیری از سه شهر واقعی طراحی شده بودند. Los Santos در واقع مدلی از شهر Los Angeles بود، San Fierro مدلی از شهر San Francisco  و در نهایت Las Venturas مدلی از شهر Las Vegas بود. در زمان عرضه دنیای GTA San Andreas بسیار بسیار بزرگ بود و به همین خاطر حتی خط راه آهن و فروگاه‌های مخصوص به بازی اضافه شد. شخصیت اصلی داستان اینبار Carl Johnson بود، شخصیتی که نسبت به دیگر بازی‌های این سری کمی متفاوت به نظر می‌رسد. اولین بار بود که در GTA از سیستم پیشرفت شخصیت با استفاده از المان‌های بازی‌های نقش‌آفرینی طراحی شد. قابلیت‌ها و مهارت‌های مختلف برای Carl طراحی شده بود. او می‌توانست به باشگاه رفته و قدرت بدنی را افزایش دهد اما در همین حین برای از دست ندادن قدرت‌های خود باید غذا می‌خورد. البته اگر او زیاد غذا می‌خورد و به باشگاه نمی‌رفت چاق می‌شد که تاثیر مستقیمی روی گیم‌پلی داشت. به صورت کلی GTA San Andreas سکوی پرتابی رو به جلو برای آینده GTA بود و همه می‌دانستند که این بازی، اثری است که توانایی تغییر و حتی الهام بخشی دیگر بازی‌ها را نیز دارد. باید گفت که این بازی با الهام‌گیری مستقیم از درگیری‌های گنگ‌های سیاه پوست و خوانندگان سبک رپ در دهه 90 میلادی ساخته شده است. GTA San Andreas نیز مانند دو بازی قبلی ابتدا به صورت انحصاری برای PS2 عرضه شد و در نهایت سال بعد از عرضه اولیه برای PC و Xbox نیز منتشر شد.

Grand Theft Auto Advance

پلتفرم‌ها: Game Boy Advance

سال عرضه عرضه: اکتبر 2004

در سال 2004 سری Grand Theft Auto با بازی Grand Theft Auto Advance برای Game Boy Advance منتشر شد، اولین بازی این سری بود که به صورت انحصاری برای کنسول‌های قابل حمل منتشر شد. این بازی تقریبا همزمان با GTA San Andreas منتشر شد. در حالی که چند سال بود سری GTA به صورت کاملا سه بعدی ساخته می‌شد، اینبار راکستار روی Game Boy Advance از ساختار دو بعدی و دوربین بالا به پایین استفاده کرد. در این بازی سعی شده بود تا ترکیبی از المان‌های مختلف چند بازی مختلف این سری استفاده شود. این بازی مثل GTA 3 از مراحل جانبی استفاده کرده بود و قابلیت چپ کردن ماشین‌ها نیز در بازی وجود داشت. در حالی که راکستار امید زیادی به موفقیت این بازی روی کنسول قابل حمل GBA داشت، در نهایت داستان متوسط و مشکلات تکنیکی باعث شدند که GTA Advance به موفقیت خوبی دست پیدا نکند و یک بازی متوسط باشد. البته باید اشاره کرد که این اولین بازی سری بود که مستقیما توسط راکستار ساخته نشد و تولید بازی بر عهده استودیوی Digital Eclipse بود.

Grand Theft Auto Liberty City Stories

پلتفرم‌ها: PS2، PSP

سال عرضه:

• PSP: اکتبر 2005
• PS2: ژوئن 2006

در حالی که این بازی هیچگاه تقریبا در بین عموم گیمر‌ها مورد استقبال قرار نگرفت، GTA Liberty City Stories یک بازی بسیار خوب بود. این اولین بازی سه بعدی بود که برای پلتفرم قابل حمل PSP منتشر شد. نسخه‌‌ای که از لحاظ فنی تقریبا با GTA 3 قابل قیاس بود! این بازی حتی از قابلیت مالتی‌پلیر 6 نفره به صورت محلی نیز پشتیبانی می‌کرد. این اولین تجربه مالتی‌پلیر برای GTA بود. داستان بازی تقریبا یک Prequel بود و شخصیت آن نیز Tony Cipriani است که قبلا در GTA 3 با او آشنا شدید.

Grand Theft Auto Vice City Stories

پلتفرم‌ها: PSP، PS2

سال عرضه:

• PSP: اکتبر 2006
• PS2: مارچ 2007

همانند نسخه‌های قبلی که روی کنسول‌های خانگی عرضه شده بودند، کار GTA Liberty City Stories نیز بلافاصله توسط GTA Vice City Stories ادامه پیدا کرد. این بازی از لحاظ داستانی کمی ضعیف‌تر از نسخه قبلی بود. راکستار قبلا تجربه عرضه یک بازی سه بعدی روی کنسول‌های قابل حمل را داشت و تقریبا هیچ نکته و قابلیت جدیدی به این بازی اضافه نشد. گرچه بهبود‌های مختلفی نسبت به نسخه قبلی به وجود آمد. گیمر می‌توانست کسب و کار‌های غیر مجاز در شهر راه انداخته و پول‌ خود را به صورت غیر قانونی به دست آورد. همچنین قابلیت مالتی‌پلیر نیز در بازی حضور داشت.

Grand Theft Auto 4

پلتفرم‌ها: PS3، Xbox 360 و PC

سال عرضه:

• PS3 و Xbox 360: آپریل 2008
• PC: دسامبر 2008

این بازی بعد از شش سال، اولین بار بود که راکستار دوباره از شماره‌گذاری برای نام بازی استفاده کرده بود و به نوعی GTA 4 ورود این بازی به دنیای بازی‌های HD بود. این بازی شامل نوآوری‌های زیادی بود که در نهایت نیز با بازخورد‌های مختلفی روبرو شد. دنیای بازی به روز‌های مدرن آمده بوده و داستان بازی نیز بسیار تاریک‌تر از قبل روایت می‌شد. این بازی اولین بار گیمر‌ها را با انتخاب‌های اخلاقی و معنوی روبرو کرد که مثلا یکی از شخصیت‌های حاضر در بازی را کشته و یا زنده بگذارد. تصمیم‌گیری‌های گیمر می‌توانست روی روایت داستان تاثیر مستقیم داشته باشد. گرچه این تصمیم ها تغییرات رادیکالی در روایت به وجود نمی‌آوردند اما آغاز آزمایش ویژگی‌های جدید در این سری بود. در GTA 4 شخصیت بازی می‌توانست رابطه‌های مختلفی با شخصیت‌های مختلف داشته باشد. در حالی که Niko Bellic به تازگی وارد کشور شده بود اما سریعا چند دوست جدید برای خود پیدا کرده بود. این اولین باری بود که در بازی گوشی‌ تلفن همراه وجود داشت. گیمر می‌توانست با استفاده از آن مراحل را پیش برده و یا با تماس با دوستان خود به خوش‌گذارنی بپردازد. ورزش‌های مختلف مثل بولینگ در بازی وجود داشت. بدون شک بزرگترین ویژگی GTA 4 اضافه شدن یک مالتی‌پلیر کامل بود که امکان بازی کردن همزمان 32 نفر را در سرور‌ می‌داد. همچنین GTA 4 اولین بازی این سری بود که راکستار با استفاده از بسته‌های الحاقی قابل دانلود از آن پشتیبانی کرد. این دو بسته الحاقی The Lost and Damned و The Ballad of *** Tony نام داشتند که داستان جدید و همچنین شخصیت‌های کاملا جدید را معرفی کردند.

Grand Theft Auto Chinatown Wars

پلتفرم‌ها: Nintendo DS، PSP، iOS

سال عرضه:

• DS: مارچ 2009
• PSP: اکتبر 2009
• iOS: دسامبر 2014

سال‌ها بعد از اینکه راکستار به سمت بازی‌های دو بعدی در GTA نرفته بود آنها دست به ساخت GTA Chinatown Wars زدند. یادمانی از روز‌های اولیه آغاز به کار سری GTA. این بازی از همه‌ المان‌های اصلی این سری پشتیبانی کرد اما پیاده سازی آن به صورتی بود که تا به آن روز در سری GTA مشاهده نشده بود. زاویه دوربین تنها چیزی نبود که این بازی را نسبت به دیگر آثار این سری متمایز می‌کرد بلکه ساختار کلی بازی حالتی مثل کتاب‌های کامیک داشت. این اولین بار بود که راکستار شخصیت اول خود را یک آسیایی در نظر گرفته بود. فعل و انفعالات جدیدی در بازی وجود داشت مثل شکستن شیشه برای فرار از ماشین یا روشن کردن ماشین با استفاده از پیچ‌گوشتی. اینبار گیمر نباید از پلیس مخفی می‌شد بلکه بازی گیمر را به تصادف با ماشین پلیس و از کار انداختن آنها تشویق می‌کرد. تنها راه از دست دادن ستاره و گم کردن پلیس در GTA Chinatown Wars همین بود. این بازی بعد از DS برای PSP و سال‌ها بعد برای iOS عرضه شد.

Grand Theft Auto 5

پلتفرم‌ها: PS3، PS4، Xbox One، Xbox 360، PC

سال عرضه:

• PS3 و Xbox 360: سپتامبر 2013
• PC: آپریل 2015
• PS4 و Xbox One: نوامبر 205

بدون شک می‌توان گفت که GTA 5 نقطه اوج و کمال تمام سری GTA است. می‌توان آن را نتیجه‌گیری از تمام بازی‌های این سری در نظر گرفت. این بازی پیشرفت شگرفتی چه در بخش تک‌نفره داستانی و چه بخش مالتی‌پلیر و آنلاین داشت. نتیجه آن نیز یک بازی چند وجهی و بسیار موفق در تقریبا همه زمینه‌ها بود. بعد از مدت‌ها راکستار در بخش مراحل تک‌نفره از ساختاری بسیار جالب و منظم استفاده کرد. دیگر مراحل از هم دیگر جدا و غیر مرتبط نبودند بلکه هر مرحله پیشرفت در داستان بازی را به گیمر نشان می‌داد. سیستم دزدی‌های سازمان‌دهی شده در بازی بسیار عالی پیاده سازی شده بودند و تنوع بسیار خوبی را در بازی به وجود آوردند. داستان و روایت آن به صورتی انجام شده بود که گیمر با در کنار هم قرار دادن آنها به کلیت آن دسترسی پیدا می‌کرد. این اولین بار در سری GTA بود که بازی نه تنها با یک شخصیت، بلکه با سه شخصیت اصلی ساخته شده بود. گیمر می‌توانست با آزادی تمام در هر لحظه که می‌خواست بین این چند شخصیت یکی را انتخاب کند.

قسمت مالتی‌پلیر این بازی که با نام GTA Online شناخته می‌شود حتی امروزه نیز یکی از بازی‌های بسیار محبوب بین گیمرها است. این بازی هنوز تا به امروز نیز توسط راکستار پشتیبانی شده و محتوای جدیدی برای آن عرضه می‌شود. این قسمت از GTA 5 تبدیل به منبع درآمد بسیار خوبی برای راکستار شده است. این قسمت از بازی با ایده کلی که در GTA 4 پیاده سازی شده بود، ساخته شد. تعدادی از گیمر‌ها در یک سرور‌ قرار گرفته و زندگی مجازی خود را ادامه می‌دهند. انواع و اقسام مراحل، مسابقه‌های اوتومبیل رانی، مراحل Coop و غیره در این بخش وجود دارند. بعد از عرضه اولیه این بخش، راکستار بعد از مدتی مراحل دزدی‌های سازمان‌دهی شده را به GTA Online اضافه کرد که باعث محبوبیت بیش از پیش قسمت مالتی‌پلیر در GTA 5 شد.