نسل هفتم، انقلابی تازه در بازی های ویدئویی

نسل هفتم، انقلابی تازه در بازی های ویدئویی:

« قسمت دوم – سونی برمی خیزد »

بالاخره به قسمت دوم این سری مقالات یعنی ” نسل هفتم، انقلابی تازه در بازی های ویدئویی ” رسیدیدم. در این قسمت قصد داریم نگاهی کامل بر کنسول نسل هفتم سونی یعنی PlayStation 3 داشته باشیم. در این مطلب مانند شماره ی قبلی به نقاط قوت و ضعف این کنسول پی خواهیم برد و آنها را مورد بررسی قرار خواهیم داد. همچنین شما می توانید شماره ی قبلی مقاله را در این لینک مطالعه نمایید. هدف کلی این سری مقاله ها نگاهی کامل بر نسل هفتم و کنسول های خانگی آن است و سعی شده تا اطلاعات کاملی در مورد آنها گفته شود. این قسمت به بررسی غول سوم شرکت سونی می پردازیم و خواهیم دید که آیا سونی توانست انتظارات طرفداران خود و کنسول های خانگی را راضی کند یا خیر؟ با ما همراه باشید.

سونی برمی خیزد

E3 2005 بود. چند دقیقه ای می شد که کنفرانس سونی شروع شده بود. بعد از معرفی چند عنوان برای PS2، ناگهان چراغ های سالن به رنگ آبی تیره در آمدند و تاریکی نسبی سالن را فرا گرفت. نفس ها در سینه حبس شده بود. همه منتظر یک چیز بودند. ناگهان نور افکن ها به سمت چیزی نشانه رفتند. چیزی در حال بالا آمدن از کف صحنه بود. بالا آمد، بالا و بالاتر، همه به آن خیره شده بودند. ناگهان گوینده به صدا درآمد: خانم ها و آقایان، معرفی می کنم این شما و این PlayStation 3. ناگهان سکوت شکست و جای خود را به کف و سوت حضار داد. همه هیجان زده بودند و خوشحال از اینکه سونی غول جدید خود را معرفی کرد. PlayStation 3 متولد شد…
همه ی ما با شرکت سونی و کنسول های خانگی آن مخصوصا PS1 خاطرات زیادی داریم. بعد از موفقیت اولین تجربه ی سونی در دنیای بازی های ویدئویی، این شرکت به فکر ساخت شماره ی دوم از سری محبوب PlayStation افتاد. سرانجام با ساخت و عرضه ی کنسول افسانه ای PS2 توانست به بالاترین جایگاه در بین گیمرها و علاقه مندان به بازی های ویدئویی برسد. سال ها گذشت و با فروش فوق العاده ی کنسول PS2، سونی تصمیم گرفت که وارد نسل جدیدی از بازی های ویدئویی شود. بله، نسل هفتم! سونی کنسول نسل جدید خود را اولین بار در نمایشگاه E3 سال 2005 معرفی کرد. این کنسول از همان ابتدا با شعار قدرت سخت افزاری بالا، سر و صدای زیادی به پا کرد. در اولین معرفی تایید شد که این کنسول از 2 عدد خروجی HDMI و 6 عدد پورت USB به همراه 3 خروجی شبکه یا LAN استفاده خواهد کرد. این امکانات سبب شد تا همه از قیمت بالای کنسول نگران شوند. اما در سال بعد یعنی سال 2006 تایید شد که این کنسول دارای یک پورت HDMI، چهار پورت USB و یک پورت LAN است. همچنین PS3 اولین کنسولی بود که از دیسک های بلوری ( Blu-ray ) پشتیبانی می کرد. از دیگر امکانات کنسول نیز می توان به قابلیت استفاده از اینترنت و شبکه های آنلاین مانند PSN و یا اتصال کنسول به PSP اشاره کرد. جالب است بدانید که در ابتدا دسته یا کنترلر کنسول PS3 طراحی بومرنگی شکل داشته است. این طراحی به طوری بود که بتواند با سیستم sixAxis کنترلر ارتباط برقرار کرده و توانایی تشخیص زوایا و همچنین شتاب را داشته باشد ( مانند کنترلر کنسول Wii ). اما بعد ها به دلیل گله های زیادی که به طراحی آن شد و برخی مشکلات دیگر این کنترلر تغییر کرد و طراحی آن شبیه به نسخه های قبلی شد، البته بدون داشتن سیم. اما بعد از رونمایی ها و تبلیغات متعدد سونی، PS3 بالاخره برای اولین بار در ساعت 07:00 صبح روز 11 نوامبر سال 2006 در ژاپن به صورت رسمی عرضه شد. جالب اینجا بود که قبل از عرضه صف های بسیار بسیار طولانی برای خرید این کنسول در کنار فروشگاه ها تشکیل شده بود و حتی مردم از یک هفته قبل از انتشار، کنار فروشگاه ها صف کشیده و برای خود جا گرفته بودند. این جریان در آمریکای شمالی نیز دیده شد به طوری که در کنار فروشگاه Best Buy جای سوزن انداختن نبود. این کنسول در آمریکا نیز در تاریخ 17 نوامبر منتشر شد و جالب است بدانید که چند روز بعد از انتشار، چند مورد تیر اندازی و حتی سرقت نیز در مورد این کنسول گزارش شد. حتی در ماه اول این کنسول یک کشته در آمریکای شمالی داد ( سارق کنسول را از فروشگاه دزدیده و پس از درگیری با پلیس زخمی می شود و پس از بستری شدن در بیمارستان بعد از چند ساعت جان به جان آفرین تسلیم می کند ). اما از همه این جریان ها که بگذریم باید بگوییم که این کنسول فروش خوبی در آمریکا و ژاپن داشت. اما همچنان قیمت بالایی داشت و برای همه قابل خرید نبود.

( صف های طولانی و انتظار کشیدن برای عرضه ی PS3 در ژاپن )

اگر چه قرار بود که PS3 در ماه سپتامبر در اروپا عرضه شود ولی برخی مشکلات باعث شدند تا انتشار این کنسول تا ماه مارس به تعویق بی افتد. در 24 ژانویه ی 2007 سونی اعلام کرد که PS3 آماده ی عرضه در 23 مارس 2007 برای اروپا، استرالیا، خاورمیانه، آفریقا و نیوزیلند است که بعد از عرضه در کشور های ذکر شده، حدود 600،000 واحد از کنسول ها به فروش رفتند. همچنین لازم به ذکر است که این کنسول در ابتدا دارای دو مدل بود. مدل اول دارای 20 گیگ حافظه ی داخلی و رنگ مشکی مات بود و مدل دوم دارای 60 گیگ حافظه بود که به رنگ مشکی درخشان عرضه شد. همچنین بعدها این کنسول در کشور های دیگر مانند سنگاپور یا کره جنوبی نیز عرضه شد. مدل های 80 گیگ کنسول نیز در همان سال ( 2007 ) نیز وارد بازار شدند. جالب است بدانید که کنسول PS3 یکی از گران ترین کنسول های تاریخ بازی های ویدئویی است. این کنسول در زمان عرضه قیمتی معادل 600 دلار داشت که البته مدل های 700 و 799 دلاری هم بعد ها با حافظه ی بیشتر عرضه شدند. همچنین از کنسول PS3 به عنوان زیباترین و البته بزرگ و سنگین ترین کنسول تاریخ نیز یاد می شود. این کنسول در ابتدا وزنی معادل 5 کیلوگرم داشت و در دو رنگ مشکی مات و مشکی شفاف یا متالیک ساخته شد. همچنین این کنسول دارای یک عدد فن 90 میلیمتری در قسمتی پشتی خود بود که باعث خنک نگه داشتن سیستم می شد.

اما می خواهیم به سخت افزار کنسول نیز نگاهی داشته باشیم. پردازشگر اصلی و مرکزی این کنسول CELL نام دارد. این پردازنده دارای قدرت بسیار زیادی در زمینه ی محاسبه در زمان خود بود و از کارایی بالایی برخوردار بود ( لازم به ذکر است که چند سال پیش از این پردازنده در ساخت یک ابر رایانه استفاده شد ). پردازنده ی Cell ساخت شرکت های سونی توشیبا ( Toshiba ) و IBM می باشد. این پردازنده قدرتی معادل 3.2 گیگاهرتز تولید می کرد. ساختار اصلی این پردازنده بر مبنای سیستم Power PC بود و دارای هفت عدد SPE بود که یک عدد از آنها فقط به سیستم عامل اختصاص داشت. جالب است بدانید که این پردازنده از هسته هایی با قدرت یکسان بهره نمی برد. در Cell هر کدام از هسته ها می توانستند قدرت بیشتر یا کمتر از هسته ی دیگر تولید کنند و این چیزی بود که این سیستم را از بقیه ی سیستم ها متمایز می کرد. به طور کلی پردازنده ی Cell دارای یک هسته ی اصلی و چند هسته ی فرعی می شد، این پردازنده بعد ها در سیستم های دیگر نیز مورد استفاده قرار گرفت. اما با وجود قدرت بسیار زیاد، برنامه نویسی برای آن بسیار دشوار بود و همین دلیل کافی بود تا سازندگان بازی های PS3 با یک سر درد اساسی رو به رو شوند. یکی از عوامل اصلی که باعث شد در سال های اول عرضه ی PS3 و Xbox 360 ، کنسول Xbox 360 بازی های مولتی پلتفرم را با قدرتی بهتر از PS3 اجرا کند نیز همین بود و دلیل اصلی مشکلات در بازی ها دشواری برنامه نویسی برای پردازنده Cell بود.

(پردازنده ی بسیار کوچک Cell. این پردازنده به قدری کوچک است که به سختی می توان آن را به دست گرفت.) 

در کنار این پردازنده ی قوی، کارت گرافیک RSX قرار داشت. این چیپ ساخت مشترک دو کمپانی سونی و Nvidia است. قدرت این چیپ گرافیکی در زمان خود بسیار زیاد بود و توانایی پشتیبانی از تصاویر ( SD ( 480i / 576i و کیفیت HD با وضوح 1080p را داشت. و یکی از شعار های اصلی آن هم پخش تصاویر 1080p ” واقعی ” بود. PlayStation 3 دارای 256 مگابایت حافظه رم ( RAM ) از نوع DDR3 است. این کنسول همچنین از بلوتوث نسخه ی 2.0 استفاده می کند و قابلیت اتصال 7 بلوتوث به صورت همزمان را نیز داراست. از دیگر امکانات کنسول می توان به پورت USB 2.0 ،HDMI و Wi-Fi نیز اشاره کرد. این کنسول دارای کارت خوان ( Card Reader ) نیز بود که سازگاری کامل با Memory Stick ها و SD/MMC ها داشت. متاسفانه شرکت سونی بعد ها سیستم کارت خوان را در مدل های اسلیم برای همیشه از PS3 حذف کرد.

اما از بحث تکنیکی و سخت افزاری کنسول که خارج شویم به کنترلر آن می رسیم. کنترلر کنسول PS3 ابتدا بومرنگی شکل بود و بعد ها جای خود را به طراحی کلاسیک کنترلرهای خانواده ی پلی استیشن داد. کنترلر PS3 تا سال 2007 با نام SixAxis شناخته و تولید می شد. این کنترلر توانایی تشخیص سه محور چرخشی به و سه جهت را داشت و از این رو نام sixAxis را برای آن در نظر گرفتند. اما مشکلی که این کنترلر تا سال 2007 داشت این بود که توانایی پشتیبانی از رامبل یا لرزش را نداشت و تا سال 2007 همه ی دسته های PS3 بدون لرزش بودند. دلیل اصلی این مشکل، ناسازگاری سیستم SixAxis با سیستم لرزش بود. سر انجام در سال 2007 شرکت سونی با ارائه ی مدل اصلاح شده از دسته های PS3 با نام DualShock 3 به همه ی این مشکلات پایان داد و از آن تاریخ به بعد کنترلر این کنسول دارای هر دو فن آوری یعنی هم لرزش و هم sixAxis شد. طراحی اصلی کنترلر PS3 در واقع همان طراحی کنترلر PS2 است. با این تفاوت که وزن دسته بسیار سبک شده و بدون سیم می باشد. همچنین دکمه های آن نیز نسبت به ضربه حساس تر شده بودند و شکل دو دکمه ی R2 و L2 با تغییراتی مواجه شده بود که باعث بزرگتر شدن آنها شد و کارایی آن نیز شبیه به دکمه های RT و LT در کنترلر کنسول Xbox 360 شده بود.

(عکس اول کنترلر قدیمی PS3 که هرگز تولید نشد و عکس دوم کنترلر جدید آن است که در طرح نهایی استفاده شد)

مدل های زیادی از کنسول PS3 منتشر شد. بیشتر مدل های آن، همان مدل اصلی با حافظه ی داخلی بیشتر بودند مانند 80GB ، 60GB ، 20GB و… اما در سال 2009 و در نمایشگاه گیمزکام آلمان بود که سونی برای اولین بار از مدل PS3 CECH-2000 کنسول PS3 پرده برداری کرد. این مدل که به آن اسلیم ( Slim ) نیز گفته می شود در واقع همان PS3 با اندکی تغییرات است که بیشتر در ظاهر آن انجام شده و باعث کوچکتر و سبکتر شدن دستگاه شده است. در این مدل وزن کنسول از 5 کیلوگرم به حدود 3 کیلوگرم کاهش یافته است و سیستم خنک کننده ی آن نیز دوباره سازی شده است. همچنین دو عدد از پورت های USB کنسول نیز حذف شده است و دارای 2 پورت از 4 پورت می باشد. رنگ کنسول نیز از حالت شفافیت و پیانو ماننده خود خارج شده است و دارای رنگی مات همانند PS2 است. این مدل برای اولین بار با هارد 120 گیگابایتی وارد بازار شد و با قیمت ارزان تری که نسبت به نسخه قبلی یا FAT داشت، توانست فروش خوبی داشته باشد و با استقبال همگان رو به رو شد. این مدل از همه نظر به صرفه تر از مدل قبلی بود و حتی از برق کمتری نیز استفاده می کرد. لازم به ذکر است که در این مدل پردازنده ی اصلی کنسول یعنی Cell نیز تغییراتی داشته است و 45 نانومتری شده است. بعد از مدل اسلیم سونی بار دیگر در سال 2012 مدل جدید دیگری از این کنسول معرفی کرد که Super Slim نام دارد. این مدل نسبت به مدل اسلیم تغییراتی از نظر نوع و طراحی درایو و همچنین سبکتر و باریکتر شدن داشته است. این مدل شباهت هایی به کنسول PS2 نیز دارد و درب درایو آن نیز از حالت اصلی PS3 خارج شده و حالت کشویی دارد. از این مدل ها باندل های زیادی منتشر شده است که از جدیدترین باندل های PS3 می توان به باندل GTA V اشاره کرد که دارای یک عدد PS3 سوپر اسلیم با هارد 500 گیگابایت، بازی GTAV و یک عدد هدفون با مارک GTAV است. درکل در بیشتر مدل های PS3 تغییرات خاصی از نظر سخت افزاری رخ نداده است و فقط از نظر ظاهری با تغییراتی رو به رو بوده ایم.

( از سمت چپ به راست: مدل فت، مدل اسلیم، مدل سوپر اسلیم )

شرکت سونی وقتی بازار نینتندو و کنسول دوست داشتنی Wii را دید به فکر ساخت یک Motion Controller در کنسول PS3 افتاد. این شرکت در E3 2009 از کنترلر حرکتی PlayStation Move برای اولین بار پرده برداری کرد. این کنترلر به وسیله ی PS EYE کار می کرد. بدین صورت که قسمت بالایی و گوی مانند Move، امواجی را برای PS EYE ارسال می کرد و EYE دسته را شناسایی کرده و حرکات آن را دنبال می کند. بدین وسیله می توان بازی های مخصوص Move را توسط کنترلر آن در کنسول PS3 بازی کرد و با حرکت دادن دسته و استفاده از برخی دکمه های آن یک گیم پلی جالب و فراموش نشدنی خلق کرد. البته این سیستم در شرایط نوری شدید به درستی کار نمی کند و فقط باید از آن در مکان هایی با نور متوسط و معمولی استفاده کرد. همچنین قسمت بالایی و کروی مانند آن در شرایط نوری ضعیف پر نور تر از قبل شده و باعث می شود تا دستگاه به درستی کار کند. همچین در حین بازی یا رفتن به منوها رنگ آن تغییر می کند. از اولین بازی های PS Move نیز می توان به Sports Champions اشاره کرد که شامل چند ورزش از جمله تیر و کمان، والیبال، پینگ پنگ و… می شود. بازی Eye Pet هم جزو یکی از معروف ترین و پر طرفدار ترین بازی های PS Move به حساب می آید. از نقاط قوت کنترلر Move می توان به لگ بسیار کم آن اشاره کرد که سونی در این مورد روی این دستگاه به خوبی کار کرده است. درکل کنترلر Move از نقاط قوت خوبی برخوردار است و این امکانات خوب باعث شده است تا از نقاط ضعف آن چشم پوشی شود. آیا به دنبال یک کنترلر با حساسیت بالا در حرکات و داشتن لگ کم هستید؟ پس حتما PS Move را امتحان کنید.

سونی یک سیاست بزرگ دارد و آن نیز مبارزه شدید با هک است. این مورد در کنسول PS3 نیز بسیار رعایت شده و هک این کنسول به دلیل سیستم امنیتی بسیار قویی که سونی رو کنسول به کار برده بود تا سالیان سال غیر ممکن بود. بعد از سه سال از عرضه ی کنسول چند گروه هکر کنسول را هک کرده و به وسیله ی دانگل هایی قادر به اجرای بازی های کپی و غیر قانونی بر روی PS3 شدند. اما سونی به سرعت از این جریان با خبرشد و با انتشار OFW های جدید جلوی آنها را گرفت. سر انجام این روند ادامه پیدا کرد ولی هکرها مدتی بعد توانستند فریمور 3.55 کنسول PS3 را برای اولین بار هک کنند. دلیل اصلی هک نیز باگ نرم افزاری این فریمور بود که باعث شد تا هکر ها به سرعت از این مسئله به نفع خود استفاده کنند. اما سونی دست بردار نبود و با انتشار OFW های پی در پی به صورت موقتی جلوی هکرها را گرفت و مانع از اتصال کنسول های هک شده به شبکه ی PSN شد و سیل عظیمی را از این شبکه بن کرد. اما در سال 2012 هکرها توانستند قفل فریمورهای بالاتر و جدید را شکسته و آنها را نیز هک کنند که معروف ترین آنها نیز گروه های Rebug و Rogero نام دارند. بعد از هک فریمورهای جدیدتر، امکان استفاده از PSN برای کنسول های هک شده نیز فراهم شد. اما سونی باز هم دست بردار نبوده و هنوز هم با انتشار فریمورهای جدید سعی دارد جلوی هکرها را بگیرد. حتی جالب است بدانید که همین امروز ظهر نیز یک فریمور جدید برای مبارزه با هکرها منتشر کرده است (OFW 4.50).

با معرفی PS3، نسل جدیدی از بازی های آنلاین نیز معرفی شد و سونی که خود را یک قدم عقب تر از مایکروسافت و شبکه ی Live دید، به فکر ساخت شبکه ی مجازی PlayStation افتاد. و سرانجام PlayStation Network تاسیس شد. این شبکه توانست با اجرای برخی سیاست ها از جمله آنلاین بازی کردن مجانی و بدون پرداخت هزینه، به سرعت جای خود را بین گیمرها و طرفداران پلی استیشن باز کند. همچنین سونی با معرفی اشتراک هایی همچون PS Plus به موفقیت روز افزون این شبکه کمک فراوانی کرد. اما همه ی ما میدانیم که کنسول بازی بدون بازی های خوب و با کیفیت حرفی برای گفتن نخواهد داشت. خوشبختانه در این مورد PS3 هیچ چیزی کم ندارد. بازی های مولتی پلتفرم و انحصاری بسیار با کیفیتی برای این کنسول از زمان عرضه تا به حال منتشر شده اند که همگی باعث شدند تا PS3 یک کنسول کامل و قدرتمند در بین رقبای خود جلوه کند و مخصوصا عناوین انحصاری آن به خوبی توانستند قدرت اصلی کنسول را نسبت به رقبای هم نسل خود نشان دهند. بازی هایی همانند MGS4 ،GOD OF WAR 3 ، Heavy Rain و… ازاین جمله بودند. اخیراً نیز بازی های بسیار قدرتمندی برای این کنسول به صورت انحصاری منتشر شده اند که به شدت نظر همه ی گیمرهای جهان و منتقدین صنعت گیم را به خود جلب کرده اند، مانند The Last Of Us و Beyond. شرکت سونی با عرضه PS3 توانست انقلاب جدیدی در صنعت بازی های ویدئویی خلق کند. این انقلاب باعث شد تا سطح های جدیدی از گرافیک، ریزولیشن، پردازش و بازی ها به وجود بی آیند. سونی بار دیگر ثابت کرد که توانایی خلق یک کنسول خارق العاده، همراه با بازی های فراموش نشدنی و با کیفیت را دارا می باشد. PS3 توانست مرزهای یک کنسول نسل هفتمی را شکسته و با شاهکار The Last Of Us وارد نسل جدیدی از بازی های ویدئویی شود. غول سوم سونی تا ابد در ذهن گیمر ها و طرفداران بازی خواهد درخشید و همیشه با نام یک کنسول بیشتر از توان نسل شناخته خواهد شد.

ادامه دارد …

نویسنده: نیما هاشمی